Ֆինանսական գրագիտությունը 21-րդ դարում ամենաանհրաժեշտ և օգտակար գիտելիքն է, որ մարդ պետք է ձեռք բերի: Տեխնիկայի և տեխնոլոգիաների զարգացմանը զուգահեռ հիմա նաև շատացել են ինտերնետային ֆինանսական խարդախությունները: Դրանք դարձել են բազմազան և թիրախավորված: Պետք է ուշադիր լինել և չտրվել խաբեբաների թակարդներին: Այսօր միասին կբացահայտենք՝ ինչ հնարքներ են օգտագործում ֆինանսական խաբեբաները և ինչպես կարող ենք խուսափել ֆինանսական խարդախությունների թակարդն ընկնելուց:
5 մեթոդ, որ օգտագործում են խաբեբաները
Ասում են՝ նորը լավ մոռացված հինն է: Խաբեբաների կիրառած մեթոդները հենց դրա լավ վկայությունն են: Ֆինանսական խաբեբաները ուսումնասիրում են մարդուն, նրա քայլերը այս կամ այն իրավիճակում, վերլուծում և հետո նոր ծրագրում իրենց անելիքները:
Անվտանգության սպառնալիք
Մարդկանց մեծ մասը զգայուն է և հաճախ տրվում են հույզերին, երբ խոսքը վերաբերում է խնայողությունների կորստի սպառնալիքին: Սա իմանալով, խաբեբաներն ակտիվորեն օգտվում են դրանից: Երբ հաղորդագրություն եք ստանում հետևյալ տեքստով. «Ձեզ գրում են բանկից: Ինչ-որ անհայտ մարդիկ փորձում են մեծ գումար գանձել ձեր հաշվից: Շտապ տրամադրեք քարտի համարը և գաղտնի կոդը, որպեսզի մենք կարողանանք կանգնեցնել խաբեբաներին», - մարդը զգացմունքների ազդեցության տակ անում է այն, ինչ զեղծարարը ցանկանում է իրենից՝ տալիս է գաղտնի տեղեկատվություն։
Շահարկելով սիրելիների առողջությունը
Մեկ այլ տարածված տեխնիկա է քեզ ծանոթ անձից նամակ ստանալը: Զեղծարարները կոտրում են որևէ օգտատիրոջ էջ: Բացում նրա ընկերների/ հետևորդների էջերը, ուսումնասիրում նամակները: Հետո սկսում են նման բովանդակությամբ նամակներ ուղարկել: «Բարև: Ինձ շտապ գումար է պետք վիրահատվելու համար»։ Հաճախ նաև գումար են ուզում ոչ թե իրենց, այլ իրենց համար շատ կարևոր ու թանկ մարդու համար: Օրինակ՝ երեխա, մայր, ամուսին և այլն:
Կրկնօրինակ պրոֆիլների ստեղծում
Այս տեխնիկան ավելի քիչ տարածված է, քանի որ այն բավականին աշխատատար է: Բանն այն է, որ խաբեբաները սոցիալական ցանցում ստեղծում են պրոֆիլ, որն ամբողջությամբ կրկնօրինակում է ուրիշի հաշիվը: Հետո նրանք նամակներ են ուղարկում նրանից՝ խնդրելով ֆինանսական օգնություն՝ հույս ունենալով, որ ոչ ոք չի նկատի տարբերությունը։ Այսպիսով, 2020 թվականի սեպտեմբերին խաբեբաներին հաջողվեց խաբել Էդգարդ Զապաշնիին՝ Մոսկվայի Մեծ կրկեսի տնօրենին: Նա ուրախությամբ ընկերոջը (ինչպես ինքն էր կարծում) 50 000 ռուբլի պարտք է տվել։ Բայց պարզվեց, որ պարտքով գումար վերցնելու խնդրանքով նամակը կեղծ հաշվից է եղել։
Կանխում են «վտանգը»
Խաբեբաները սկսում են զանգել և տեղեկացնել գումար կորցնելու վտանգի մասին: Հետո արագ տալիս քայլերի հերթականություն, որ այդ «վտանգից» խուսափեք: Օրինակ, նրանք ձեզ տեղեկացնում են, որ փորձում են Ձեր անունով վարկ ձևակերպել: Խնդրում են Ձեզ ասել կոդը, որ գալիս է Ձեր հեռախոսահամարին, անուն, ազգանուն, անձնագրի տվյալներ… այն, ինչ անհրաժեշտ է վարկ ձևակերպելու համար:
Սին հույսեր են տալիս
Զեղծարարնեը զնագում ու ասում են, որ Ձեր քարտից գումար են ցանկանում քաշել: Այս պահին համակարգում անվտանգության խնդիրներ կան, և լավ կլինի ամբողջ գումարը քարտից տեղափոխել այլ, ավելի ապահով տեղ: Ուղարկում են որևէ լինք կամ հաշվեհամար: Դուք ուղարկում ենք Ձեր քարտի գումարը, և այն այլևս Ձեր գումարը չէ:
Ինչպե՞ս ճանաչել խաբեբաներին.
Ահա կանոնների, գործողությունների և ազդանշանների ցանկը, որոնք կօգնեն ձեզ խնայել ձեր նյարդային բջիջները և ֆինանսական ռեսուրսները:
Ժամանակ վերցրեք մտածելու համար:
Եթե խաբեբաները զանգահարում են Ձեզ, նախևառաջ ժամանակ վերցրեք։ Փորձեք հանգիստ հասկանալ առաջարկվող իրավիճակը։ Ինչ-որ մեկը, ով ցանկանում է գողանալ ձեր գումարը, հաճախ ժամանակի արհեստական դեֆիցիտ է ստեղծում. որոշումը պետք է կայացվի հիմա, հակառակ դեպքում շատ ուշ կլինի:
Արհեստական ժամանակի կամ ուշադրության դեֆիցիտի ստեղծումը հստակ նշան է, որ ինչ-որ բան այն չէ: Դուք կարող եք ապահով կերպով դադարեցնել զրույցը՝ անջատելով հեռախոսը։ Փորձեք հանգստանալ և սթափ մտածել, չտրվել սթրեսին և խաբեբայի մանիպուլացիաներին:
Անվճար պանիրը միայն թակարդում է
Այո, կան մարդիկ, ովքեր վիճակախաղով մեծ գումարներ են շահում։ Բայց հաղթելու համար պետք է գոնե վիճակախաղի տոմս գնել: Եթե դուք չեք գնել այն, բայց նրանք փորձում են ձեզ համոզել, որ շահումները այստեղ են, դուք պարզապես պետք է դրա համար ավանդ ներդնեք, ապա Ձեզ հետ կապի դուրս եկած մարդիկ ներգրավված են խաբեբայության մեջ, նրանք պարզապես ցանկանում են Ձեզնից գումար կորզել: Ձեզ մեծ աշխատավարձ են առաջարկում՝ զրոյական փորձով և քիչ աշխատանքային ժամաքանակով: Ձեզ առաջարկում են ներդնել գումար և որոշ ժամանակ անց ստանալ քառապատիկ և ավելի եկամուտներ:
Ստուգե՛ք ցանկացած տեղեկություն
Սոցիալական ցանցերի Ձեր ընկերը խնդրում է շտապ գումար փոխանցել, քանի որ նրա մայրը/եղբայրը/որդին/քույրը հոսպիտալացվել են և վիրահատության կարիք ունեն: Փորձեք կապ հաստատել նրա հետ այլ ձևով: Ձեզ զանգել են բանկից և որևէ կոդ են ուզում ստանալ: Անջատեք հեռախոսը և հետ զանգեք բանկի համարով:
Տե՛ս՝ Ֆինանսական տեղեկատու
Զերծ մնացե՛ք գաղտնի տեղեկություն հրապարակելուց
Հեռախոսահամարներ և բանկային քարտեր, անձնագրի տվյալները, հասցեն՝ այս ամենը ինտերնետում տեղադրելու կարիք չկա: Եթե ձեր օգտագործած հեռախոսահամարը պետք է լինի վեբկայքում կամ սոցիալական ցանցում, ապա ավելի լավ է գրանցել առանձին հեռախոս միայն աշխատանքի համար։ Եթե դուք զանգեր եք ստանում մարդկանցից, ովքեր պնդում են, որ ձեր ընկերների ընկերներն են կամ բանկային անվտանգության աշխատակիցները, անմիջապես պարզ է դառնում, որ խոսակցությունը պետք է անմիջապես ընդհատվի:
Մի՛ վստահեք բոլոր նամակներին և հաղորդագրություններին, որ ստանում եք
Ուշադրություն դարձրեք, թե ինչպես է գրված տեքստը. Դժվար թե բանկի անվտանգության ծառայությունը շատ անկեղծ հիմար սխալներ թույլ տա։ Առանձնհատուկ ուշադիր եղեք այն հասցեին, որից ստացել եք նամակը: Հնարավոր է մեկ կամ մի քանի նիշի տարբերությունը միանգամից չնկատեք: Համոզվեք, որ դա հենց բանկի էլ. հասցեն է:
Ստեղծե՛ք եզակի գաղտնաբառեր
1234, QWERTY և ձեր ծննդյան տարեթիվը, նույնիսկ հակառակ հերթականությամբ գրված, անվստահելի են: Գաղտնաբառը պետք է լինի տառերի, թվերի և նշանների բարդ համակցություն: Եվ դուք չպետք է այն պահեք մատչելի վայրում: Նույնիսկ Word ֆայլում, որը կոչվում է «Գաղտնաբառեր», դա նույնպես անհրաժեշտ չէ: Գոյություն ունեն գաղտնաբառերի կառավարչի հատուկ հավելվածներ, որոնք օգնում են ձեզ ստեղծել գաղտնաբառ և ապահով կերպով գաղտնագրել այն, որպեսզի անծանոթները մուտք չունենան գաղտնի տեղեկատվություն:
Եթե դարձել եք ֆինանսական խաբեբաների զոհ
Անմիջապես զանգահարեք ձեր բանկ և խնդրեք արգելափակել ձեր քարտերը: Նույնիսկ եթե պարզվի, որ ամեն ինչ լավ է: Նման իրավիճակում ավելի լավ է սխալվել, քան ոչինչ չանել ու մնալ առանց փողի։ Ձեր հաշիվներում եղած միջոցների հետ գործարքների մասին տեղեկությունները, որոնք դուք չեք կատարել, պետք է հնարավորինս արագ ուղարկվեն բանկ: Իդեալական է, որ դրանք տեղի են ունեցել նույն օրը: Որոշ բանկեր դիմումներ են ընդունում հեռախոսով կամ առցանց չաթերով: Բայց կարող է նաև լինել, որ ձեր անձնական ներկայությունը գրասենյակում պահանջվում է:
Ձեզ կարող է հետաքրքել նաև՝
Ֆինանսապես գրագետ մարդու 6 հատկանիշ
Ի՞նչ է Ֆինանսական գրագիտությունը և ինչո՞ւ է կարևոր
